Coraz więcej osób przykłada wagę do tego, aby ich dom był przyjazny, zarówno dla mieszkańców, jak i środowiska. Częściowo jest to podyktowane zmianami w prawie, które wręcz obligują do tego, żeby nowo oddawane budynki były jak najbardziej efektywne energetycznie. Obecnie normą są więc domy spełniające wymagania stawiane budynkom energooszczędnym. Powoli na popularności zyskują również domy pasywne, w których rekuperacja jest konieczna. Aby budynki energooszczędne: ciepłe i szczelne, spełniające wyśrubowane wymagania związane z termoizolacyjnością, nie stały się termosami, w których zanieczyszczenie powietrza oraz poziom wilgotności jest wysoki, konieczna jest odpowiednia wentylacja.

Rozważając montaż rekuperacji, należy wziąć pod uwagę również to, że nawiewane do pomieszczeń powietrze jest filtrowane. Filtry zatrzymują większość zanieczyszczeń obecnych w powietrzu (również smogowych), co nie pozostaje bez znaczenia przy obecnym poziomie zanieczyszczenia powietrza zewnętrznego.

Dlaczego wentylacja mechaniczna z rekuperacją?

W nowoczesnych domach ważne jest utrzymanie ciepła na komfortowym poziomie, przy jednoczesnej minimalizacji kosztów związanych z ich ogrzewaniem. Dlatego budynki są bardzo starannie izolowane termicznie, mają dobrej jakości okna i drzwi uniemożliwiające ucieczkę ciepła. Jednak ta staranna izolacja utrudnia swobodny przepływ powietrza, przez co mieszkanie może stać się szybko zawilgocone i nieprzyjazne dla mieszkańców. Odpowiednia wentylacja pełni więc kluczową rolę. Tradycyjna wentylacja grawitacyjna nie sprawdzi się, ponieważ ciepłe, zużyte powietrze ucieknie na zewnątrz, zaś do środka będzie napływało suche, zimne powietrze z zewnątrz, które trzeba ogrzać i nawilżyć. Wiąże się to z podniesieniem kosztów utrzymania temperatury na właściwym poziomie, a tym samym z zaprzeczeniem idei domu pasywnego lub energooszczędnego. Rozwiązaniem jest właśnie rekuperacja.

Na czym polega rekuperacja?

Rekuperacja to wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła. Oparta jest na wymuszonym przez wentylatory ruchu powietrza, połączonym z jednoczesną wymianą ciepła między zużytym powietrzem usuwanym z domu a świeżym, pobieranym z zewnątrz budynku.

Decyzję o wykorzystaniu rekuperacji najlepiej podjąć na etapie projektowania budynku, co ułatwi jego rozplanowanie i rozmieszczenie wszelkich elementów. W przypadku już istniejących budynków również jest to możliwe. Instalacja musi zostać zaprojektowana profesjonalnie, przez fachowca, który na podstawie planu obiektu wyliczy odpowiednie średnice kanałów wentylacyjnych, trasę ich prowadzenia, rozmieszczenie punktów nawiewnych i wywiewnych, a także dobierze moc rekuperatora. Próby samodzielnego ich dobierania skazane są raczej na niepowodzenie.

Samo wykonanie instalacji także musi być także bardzo staranne i powinno uwzględniać wszystkie zaprojektowane szczegóły instalacji. Obecnie systemy rekuperacji wykonuje się zarówno z tradycyjnych kanałów stalowych, izolowanych wełną mineralną, jak i przewodów wykonanych z tworzywa. Zastosowanie rur elastycznych jest dopuszczalne na krótkich odcinkach instalacji. Najczęściej są to podłączenia do centrali wentylacyjnej. Konieczne jest staranne zaizolowanie kanałów stalowych, zarówno termiczne, jak i akustyczne oraz solidne ich zamocowanie. Dla prawidłowego działania instalacji niezbędne jest zaprojektowanie i użycie kanałów o różnych średnicach – w zależności od potrzeby przesłania nimi odpowiedniej ilości powietrza. Obecnie, w dobrych instalacjach wentylacyjnych nie stosuje się już przepustnic regulacyjnych.

Kiedy opłaca się zastosowanie rekuperacji?

Zastosowanie rekuperacji opłaca się zawsze. Poza oszczędnością energii daje przede wszystkim wymianę powietrza zużytego na świeże oraz jego filtrację. Dzięki temu zawsze oddycha się świeżym, oczyszczonym powietrzem, lepiej śpi i funkcjonuje. Nie ma przy tym znaczenia rodzaj zastosowanego ogrzewania (gaz, prąd, olej, pelet) – oszczędności są zawsze i sięgają do 50% w sezonie grzewczym, dzięki ponownemu wykorzystaniu wytworzonego ciepła.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że latem wentylacja mechaniczna spełnia podobną rolę, jak w pozostałych porach roku. Pamiętać należy, że rekuperacja nie zastąpi klimatyzacji, ponieważ nie schłodzi tak efektywnie powietrza, jak zrobi to klimatyzator. Rekuperacja to przede wszystkim wentylacja.

Nieco inaczej sprawa wygląda w momencie, gdy do rekuperatora dołoży się GWC (gruntowy wymiennik ciepła), który wstępnie opracuje powietrze (latem je ochłodzi, zimą zaś ogrzeje) zanim trafi ono do rekuperatora. W dobrze zaizolowanym budynku rekuperacja z gwc pozwoli na utrzymanie komfortowej temperatury w ciągu dnia.

Decydując się na rekuperację w domu pasywnym lub energooszczędnym, warto zainwestować w gruntowy wymiennik – w czasie lata pozwoli on na nawiewanie do budynku powietrza o niższej temperaturze, zaś zimą możliwe stanie się wykorzystanie energii zmagazynowanej w gruncie.